ต่อมทอนซิลอักเสบ【Tonsillitis】 อาการแบบไหนเข้าข่ายควรตัด ✂

คำว่าต่อมทอนซิล หมายถึง ต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ข้างผนังคอ เมื่อเราอ้าปากเต็มที่จะมองเห็นต่อมทอนซิลอยู่ที่ผนังคอด้านข้างซ้ายและขวา

โดยทั่วไปเชื่อกันว่าต่อมทอนซิลมีประโยชน์ต่อร่างกาย เพราะทำหน้าที่ในการกัก และทำลายเชื้อโรคในปาก

สาเหตุ

สาเหตุสำคัญที่ทำให้ต่อมทอนซิลอักเสบ ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อโรคที่มีชื่อว่า สเตปโตคอคคัส และอาจเกิดจากเชื้อชนิดอื่นได้บ้าง

อาการ

ผู้ป่วยที่ต่อมทอนซิลอักเสบ จะมีอาการ

• เจ็บคอ มีไข้ กลืนอาหารลำบาก ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• ในรายที่เป็นเด็กอาจจะมีอาเจียนร่วมด้วย จะพบว่า ต่อมทอนซิลมีขนาดโตบวมแดง

ถ้าหากในระยะนี้ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง โรคจะหายไปได้ภายใน 4-5 วัน

แต่ถ้าไม่ได้รับการรักษาจะมีการอักเสบอย่างรุนแรง ลุกลามไปถึงกล้ามเนื้ออ่อนรอบๆ ทอนซิล ก็จะเกิดฝีรอบต่อมทอนซิล ซึ่งมีอาการรุนแรงกว่าการอักเสบธรรมดา หรืออ้าปากไม่ขึ้น รับประทานอาหารไม่ได้ มีไข้สูง ร่างกายขาดน้ำ

จำเป็นที่จะต้องได้รับการรักษาโดยผ่าเอาหนองออก และอาจจะต้องรับเข้าอยู่ในโรงพยาบาลเพื่อให้ยาทางเส้นเลือด

คนที่มีการอักเสบของต่อมทอนซิลบ่อยๆ ขนาดของต่อมจะโตขึ้น เกิดเป็นการอักเสบเรื้อรัง ประโยชน์มีน้อยลง ประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อโรคก็ลดลง การรักษาที่ดีที่สุด คือ การผ่าตัดต่อมทอนซิลออก

อย่าปล่อยให้เป็นบ่อย มีโอกาสลุกลาม

นอกจากนั้นเมื่อมีการอักเสบเกิดขึ้นบ่อยๆ เชื้อโรคที่เป็นสาเหตุสำคัญที่จะลุกลามไปยังอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย ทำให้เกิดการอักเสบของหูชั้นกลาง กลายเป็นหูน้ำหนวก เกิดไตอักเสบ ลิ้นหัวใจรั่ว ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิตได้

ฉะนั้นเมื่อมีอาการเจ็บคอต่อมทอนซิลอักเสบ ควรจะได้พบแพทย์เพื่อให้ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง และให้พิจารณาเป็นรายๆ ไป

การผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกในปัจจุบัน ทำได้โดยง่าย ซึ่งจะเสียเวลาพักอยู่ในโรงพยาบาลเพียง 1- 2 วัน

ผู้ที่อยู่ในข่ายที่ควรตัดทอนซิลออกคือ

1. พบว่าต่อมทอนซิลมีลักษณะซึ่งบ่งชี้ถึงอาการอักเสบเรื้อรัง อาจทำให้หายใจทางจมูกไม่สะดวก หรือกลืนลำบาก หูอักเสบบ่อยๆ โดยมีสาเหตุจากการติดเชื้อในลำคอ
2. มีอาการอักเสบของต่อมทอนซิลบ่อยๆ เช่น ในผู้ใหญ่อักเสบปีละ 3-4 ครั้ง ถึงแม้ว่าขนาดจะไม่โตก็ตาม
3. เคยเป็นฝีรอบๆ ต่อมทอนซิล
4. นอนหายใจลำบาก นอนกรนเสียงดัง (OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA) ซึ่งตรวจพบว่าเกิดเนื่องจากต่อมทอนซิลโต และปิดกั้นทางเดินหายใจ
5. พบว่ามีเชื้อดิฟทีเรียในคอตลอดเวลา
6. มีการอักเสบของอวัยวะอื่นๆ ที่สงสัยว่ามีสาเหตุมาจากการอักเสบของต่อมทอนซิล เช่น ข้ออักเสบ ไตอักเสบ ลิ้นหัวใจรั่ว

คำแนะนำสำหรับผู้ที่ต้องการจะตัดทอนซิล

ผู้ที่ต้องการตัดทอนซิลจะต้องได้รับการตรวจจากแพทย์ และรักษาให้หายอักเสบเสียก่อน และแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาว่าควรตัดหรือไม่

ทีมแพทย์โสต ศอ นาสิก และลาริงซ์ ประจำ รพ.วิภาวดี