โรคข้อเข่าเสื่อม อาการ ปัจจัยเสี่ยง วิธีรักษา ต้องผ่าไหม?
โรคข้อเข่าเสื่อม หรือ osteoarthritis เป็นโรคที่เกิดจากการเสื่อมสภาพของกระดูกอ่อน (cartilage) เยื่อหุ้มข้อ (joint capsule) กับ น้ำไขข้อ (synovial fluid) ซึ่งมีหน้าที่ป้องกันการเสียดสีเมื่องอหรือเหยียดหัวเข่า และช่วยหล่อลื่นข้อต่อต่างๆให้เคลื่อนไหวได้ง่าย
หากมีการสึกหรอของกระดูกอ่อนที่หัวเข่าจะทำให้เกิดการเสียดสีระหว่างกระดูกขาบนและล่างเมื่องอหรือเหยียดหัวเข่ามากขึ้นจนเกิดการอักเสบของข้อได้
อย่างไรก็ดี โรคข้อเข่าเสื่อมไม่ใช่ “โรคผู้สูงอายุ” ตามที่หลายคนเข้าใจ เพราะพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ถูกต้อง เป็นปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคได้ด้วย
อาการของโรคข้อเข่าเสื่อม
ระยะแรก
- ปวดข้อเรื้อรัง โดยเฉพาะเวลาที่ขยับตัวหรือลงน้ำหนักที่ขา ซึ่งผู้ป่วยอาจรู้สึกดีขึ้นเมื่อได้พักแต่จะกลับมาปวดอีก
- มีอาการบวมที่ข้อ
- ขยับข้อลำบาก มีความฝืดหรือรู้สึกไม่คล่องตัวเหมือนก่อน
- เวลาขยับขา ข้อมีเสียงดัง
ระยะรุนแรง
- ปวดข้อแบบรุนแรงจนไม่สามารถใช้ชีวิตตามปกติได้
- ข้อเข่าบวมและผิดรูปหรือโก่ง
- อาการปวดในหัวเข่ากระจายไปยังส่วนอื่นของขา
ปัจจัยเสี่ยงของโรค
- อายุ ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมจากการสึกหรอของข้อตามอายุ
- โรคอ้วน ทำให้ข้อเข่าต้องรับน้ำหนักตัวมากเกินไป
- ผู้ที่เคยประสบอุบัติเหตุเกี่ยวกับข้อเข่า แต่ไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง
- สตรี ฮอร์โมนเอสโตรเจนในสตรี เป็นปัจจัยทำให้เกิดโรคทางกระดูกมากกว่าบุรุษ
- ผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับข้อและกระดูกอ่อน เช่น ข้ออักเสบรูมาตอยด์ และ เก๊าท์
การป้องกัน
- ควบคุมน้ำหนักตัวให้เหมาะสม เพราะข้อเข่าเป็นข้อที่รับน้ำหนัก ยิ่งน้ำหนักตัวมากเท่าไร ข้อเข่าก็รับน้ำหนักเพิ่มมากขึ้น ทำให้กระดูกอ่อนผิวข้อเข่าเสื่อมเร็วขึ้น
- หลีกเลี่ยงการใช้ข้อเข่าที่ไม่ถูกต้อง ( เช่น นั่งพับเพียบ คุกเข่า ขัดสมาธิ หรือนั่งยอง ๆ )
- หลีกเลี่ยงการใช้ข้อเข่ามากเกินไป เช่น การยืนนาน ๆ การขึ้น-ลงบันได การยกของหนัก
- เสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบข้อเข่าให้แข็งแรงเพราะกล้ามเนื้อเป็นส่วนสำคัญในการแบ่งเบาภาระต่าง ๆ ของข้อเข่า แต่หากออกกำลังหนักเกินไป โดยเฉพาะกีฬาที่มีการกระแทกของข้อที่รับน้ำหนัก เช่น วิ่ง กระโดด ก็จะสร้างภาระให้กับกระดูกอ่อนผิวข้อได้ ดังนั้นการออกกำลัง ชนิดที่ข้อไม่รับแรงกระแทกมาก จะช่วยทำให้กล้ามเนื้อรอบข้อเข่าแข็งแรง เช่น การเล่นเวท (สร้างกล้ามเนื้อขา เข่า และต้นขา) การว่ายน้ำ (เดินในน้ำ) การขี่จักรยาน
- เมื่อมีความผิดปกติในเข่าต้องรักษาให้ถูกต้อง เช่น โรคเก๊าท์ โรครูมาตอยด์ หรือถ้าได้รับอุบัติเหตุในเข่า เช่น หมอนรองกระดูกฉีกขาด เส้นเอ็นขาด หรือกระดูกหักต้องได้รับการรักษาที่ถูกต้องจนเข่าปกติ
แนวทางการรักษา
โรคข้อเข่าเสื่อมไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ผู้ป่วยสามารถประคับประคองและรักษาตามอาการดังต่อไปนี้ได้
- ทานยาแก้ปวด หรือยาบรรเทาอาการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เมื่อมีอาการปวด
- ในผู้ป่วยที่เป็นโรคอ้วน การลดน้ำหนักจะช่วยลดแรงกดดันในข้อหัวเข่าได้
- ออกกำลังกายหรือทำกายภาพบำบัดเพื่อช่วยลดความเจ็บปวดและเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อรอบข้อเข่า
- เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการใช้ชีวิต เพื่อลดแรงกระแทกในข้อเข่า เช่น เลี่ยงการนั่งไขว่ห้างหรือขัดสมาธิ
- การฉีดยาสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบสามารถช่วยบรรเทาอาการปวดในกลุ่มผู้ป่วยข้อเข้าเสื่อมระยะแรกได้ แต่ไม่ควรฉีดมากกว่า 4 ครั้งต่อปี
ในกรณีภาวะข้อเข่าเสื่อมรุนแรงและผิดรูป ผู้ป่วยสามารถเลือกวิธีผ่าตัดเปลี่ยนหัวเข่า (knee replacement)
- ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนข้อบางส่วน (unicompartmental knee replacement)
- หรือเปลี่ยนทั้งข้อ (total knee replacement) ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค
- โดยการผ่าตัดจะใช้วัสดุมาตรฐานทางการแพทย์เช่นโลหะ หรือ พลาสติคมาช่วยเสริมส่วนข้อต่อที่สึกหรอได้ ซึ่งข้อเข่าเทียมเหล่านี้จะมีอายุการใช้งานที่ต่างกันไป
การผ่าตัดข้อเข่าสมัยนี้ผู้ป่วยจะฟื้นตัวได้เร็วเพราะแผลมีขนาดเล็กและเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าแบบเก่า
การผ่าตัดจะใช้เวลาแค่ 2 ชั่วโมง และพักฟื้นแค่ 1 สัปดาห์
อย่างไรก็ตามแพทย์จะทำการตรวจร่างกายของผู้ป่วยอย่างละเอียดก่อนทำการผ่าตัด เพื่อความปลอดภัยและความแม่นยำในการระงับการปวดระหว่างผ่าตัด
ในรายที่ข้อเข่าเสื่อมมากและไม่หายด้วยวิธีการอื่น ผมแนะนำให้ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ซึ่งผมใช้วิธีการรักษาเทคนิคใหม่
แผลผ่าตัดเล็ก ตัดกล้ามเนื้อเพียงเล็กน้อย เลือกใช้ข้อเข่าเทียมที่มีมาตรฐานสูงจากอเมริกาและเย็บแผลผ่าตัดอย่างปราณีตไม่ต้องตัดไหม แผลไม่ชอกช้ำ
ดังนั้นผู้ป่วยจะฟื้นตัวเร็ว สามารถเดินได้หลังผ่าตัดเร็วขึ้น แผลสวยและลดการเกิดโรคแทรกซ้อน
ผู้ป่วยก็สามารถมีชีวิตประจำวันที่ปกติ สามารถเดินทางไปท่องเที่ยวได้ สุขภาพกายและจิตใจดีขึ้น แล้วท่านก็จะเป็นผู้สูงอายุที่มีคุณภาพดี
แพทย์
นพ.ทวีเกียรติ รัศมีสุนทรางกูล
แผนกศัลยกรรมกระดูกและข้อ
แพทย์
แพ็กเกจที่เกี่ยวข้อง
Package รักษาโรคกระดูกสันหลังด้วยวิธีเวอร์ติโบรว์พลาสตี้ (Vertebroplasty)
การรักษากระดูกสันหลังหักทรุด เสื่อม จากกระดูกพรุน ด้วยวิธีเวอร์ติโบรว์พลาสตี้ (Vertebroplasty) เป็นการฉีดซีเมนต์กระดูกเข้าไปในกระดูกสันหลังที่หักทรุด โดยรพ.วิภาวดี ได้จัดทำ Package รักษาโรคกระดูกสันหลังด้วยวิธีเวอร์ติโบรว์พลาสตี้ (Vertebroplasty) ขึ้นเพื่อเป็นทางเลือกในการรักษาโรคดังกล่าว
Package ฉีดน้ำหล่อลื่นผิวข้อเข่า 3 เข็ม
การรักษาโรคข้อเสื่อมในปัจจุบัน มีการพัฒนาไปอย่างมาก การฉีดยาเข้าข้อเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง ในกรณีที่รับประทานยาและทำกายภาพบำบัดแล้วไม่ดีขึ้น โรงพยาบาลวิภาวดีจึงได้จัด Package ฉีดน้ำหล่อลื่นผิวข้อเข่า ซึ่งเมื่อฉีดยาเข้าไปแล้วจะทำให้ข้อเข่าลื่นขึ้น ลดการเสียดสีลงในการฉีดแต่ละครั้งห่างกัน 1 สัปดาห์และออกฤทธิ์ได้นาน 9 เดือน – 1 ปี
Package ผ่าตัดเส้นเลือดขอดด้วยเครื่อง Radiofrequency Generator
การผ่าตัดเส้นเลือดขอดด้วยเครื่อง Radiofrequency Generator เป็นการผ่าตัดเส้นเลือดขอดที่ทันสมัย พักฟื้นเร็ว และมีแผลผ่าตัดขนาดเล็ก
Package การผ่าตัดข้อกระดูกส่องกล้อง เพื่อรักษาหมอนรองเข่าหรือซ่อมแซม
อาการหมอนรองกระดูกเข่าฉีกขาด สาเหตุเกิดได้หลายอย่าง อาทิ ปวดข้อเข่า เข่าบวม เหยียดงอไม่ได้ ในปัจจุบันการรักษานิยมใช้การผ่าตัดส่องกล้อง Arthroscope แผลผ่าตัดจะมีขนาดเล็ก ลดการเกิดข้อติดยึดในภายหลัง และเพื่อให้ผู้มารับบริการได้ทราบราคาที่ชัดเจน ง่ายกับการตัดสินใจผ่าตัด
Package การฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น
รักษากระดูก-ข้อเข่าเสื่อม ด้วยเกล็ดเลือดเข้มข้น (PRP) ไม่ต้องผ่า ปวดข้อ จะรออะไร ลดปวดโดยไม่ต้องผ่าตัด การรักษาข้อเสื่อม เอ็นเสื่อมหรือเอ็นอักเสบเรื้อรัง ด้วย PRP (Platelet-rich-Plasma) คือ การนำพลาสมาที่เต็มไปด้วยเกล็ดเลือดเข้มข้น และ Growth Factors ที่มีคุณสมบัติในการซ่อมแซมเนื้อเยื่อหลายชนิด โดยการเจาะเลือดปริมาณ 10-20 CC นำเลือดไปปั่นด้วยความเร็วที่เหมาะสม ทำให้พลาสมาและเกล็ดเลือด แยกตัวออกจากเม็ดเลือด แล้วนำไปฉีดยังจุดที่มีอาการ ซึ่งเป็นการรักษาแบบซ่อมแซมเนื้อเยื่อแบบธรรมชาติ เพื่อ • ลดอาการเจ็บปวด • เร่งการฟื้นฟู โดยไม่มีผลข้างเคียง ไม่มีสารตกค้าง และไม่เกิดอาการแพ้ เนื่องจากนำเลือดจากผู้ป่วยเองมาปั่น ผลการรักษาสามารถลดอาการปวดขึ้นอยู่กับความรุนแรงและพยาธิสภาพของคนไข้แต่ละคน ซึ่งการฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น (PRP) นี้จะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้ตรวจรักษา
Package ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมเป็นอีกทางรักษา สำหรับผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมที่มีอาการปวดรุนแรง แม้จะรักษาด้วยการรับประทานยาติดต่อกันเป็นเวลานาน หรือการรักษาด้วยวิธีทางอื่นแต่อาการไม่ดีขึ้น
โปรโมชั่น Package ตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
7 ตุลาคม วันมะเร็งเต้านมสากล (World Breast Cancer Day) มะเร็งเต้านม ภัยเงียบอันดับ 1 ของผู้หญิงทั่วโลก มะเร็งเต้านมป้องกันได้ ด้วยการหมั่นตรวจเต้านมด้วยตนเอง และ พบแพทย์เพื่อตรวจเต้านมอย่างน้อยปีละครั้ง
Package ผ่าตัดส่องกล้องซ่อมเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า (Arthroscopic ACL Knee)
ข้อเข่าของคุณปวด บวม เหยียดหรืองอไม่ได้หรือไม่? อาการเหล่านี้อาจบ่งบอกถึง ปัญหาเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีกขาด ซึ่งพบบ่อยในผู้ที่เล่นกีฬา ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกิน และผู้สูงอายุที่มีข้อเข่าเสื่อม การผ่าตัดส่องกล้อง เป็นทางเลือกการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ช่วยให้แผลมีขนาดเล็ก ฟื้นตัวได้รวดเร็ว ลดการเกิดพังผืด และช่วยให้คุณกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติอีกครั้ง.
Package ผ่าตัดส่องกล้องรักษาข้อไหล่ติด
ผู้ที่มีภาวะข้อไหล่ติดจะมีอาการ เจ็บหรือปวดขณะเคลื่อนไหวหัวไหล่และปวดมากขึ้นเมื่อพยายามยกแขนขึ้น หากปล่อยไว้เป็นเวลานานก็จะทำให้กล้ามเนื้อรอบไหล่เกิดการยึดเกร็ง เนื่องจากอาการข้อไหล่ติดมักเป็นผลที่เกิดตามมาของโรคหรือการบาดเจ็บต่างๆ ในข้อไหล่ ดังนั้นควรเข้ารับการตรวจและรักษาอย่างถูกวิธี
Package ฉีดยาสเตียรอยด์เข้าโพรงกระดูกสันหลัง (ESI)
รู้หรือไม่? การฉีดยาสเตียรอยด์เข้าโพรงกระดูกสันหลังเป็นการรักษาที่ช่วยลดอาการปวดจากการอักเสบของเส้นประสาทในบริเวณกระดูกสันหลัง วิธีนี้จะช่วยลดอาการปวด บวม และอักเสบได้อย่างรวดเร็ว โดยไม่ต้องทำการผ่าตัด ไม่ต้องกินยาแก้ปวดบ่อยๆ ทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติเร็วขึ้น
Package ผ่าตัดหมอนรองกระดูก สันหลังทับเส้นประสาทระดับเอวผ่านกล้อง
เมื่อมีอาการคล้ายเข็มทิ่ม ชา หรือไม่มีแรง เริ่มจากหลังส่วนล่างลามผ่านบริเวณก้นลงไป อาจบ่งบอกว่าป่วยด้วยโรคหมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท หากมีอาการไม่ควรปล่อยทิ้งไว้นานเกินแก้ เข้ารับการตรวจและการรักษาอย่างถูกต้องเพื่อสุขภาพที่ดีของคุณ เพราะชีวิตที่ดีคือการไม่มีโรคภัย
Package ผ่าตัดหมอนรองกระดูกคอ กดทับเส้นประสาทโดยการเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนคอจากทางด้านหน้า
อาการปวดคอพบได้บ่อย ซึ่งเกิดจากหลากหลายสาเหตุ หากมีอาการปวดหรือชาลงมาตามบริเวณแขน ข้อศอก หรือนิ้วมือลักษณะนี้อาจเป็นอาการแสดงที่เกิดจากเส้นประสาทสันหลังส่วนคอถูกรบกวน การผ่าตัดคลายการกดทับเส้นประสาทโดยการเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนคอจากทางด้านหน้า (ACDF) อาจเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ป่วย เพื่อบรรเทาอาการปวดคอร้าวลงแขน
