“อาหารเป็นพิษ” (Food Poisoning):สาเหตุ อาการ วิธีรักษา & การป้องกันด้วยกฏหลัก 10 ประการ

โดย พญ.ดวงพร  โชคมงคลกิจ  อายุรแพทย์โรคระบบทางเดินอาหาร

สาเหตุ

อาหารเป็นพิษเกิดจากการรับประทานอาหาร หรือน้ำที่มีการปนเปื้อน หรือเกิดจากการปนเปื้อนของสารเคมี ส่วนใหญ่มีอาการภายหลังรับประทานอาหารทะเล ที่ปรุงไม่สุกพอหรือ  อาหารที่ปนเปื้อนอาหารทะเลหรือชะล้างด้วยน้ำทะเลที่ปนเปื้อนเชื้อ

อาการ

ลักษณะโรค มีอาการถ่ายอุจจาระเป็นน้ำและปวดมวนท้องรุนแรงเป็นส่วนใหญ่  บางครั้งมีคลื่นไส้  อาเจียน  เป็นไข้หนาวสั่นและปวดหัว  บางครั้งมีอาการคล้ายเป็นบิด  ถ่ายอุจจาระปนเลือดหรือมูก  ไข้สูง  ตรวจเลือด พบจำนวนเม็ดเลือดขาวสูง 

รุนแรงแค่ไหน?

เป็นโรคที่ไม่ค่อยรุนแรงจนถึงเสียชวิตได้ นอกจากกรณีที่มีการสูญเสียน้ำมาก  การติดเชื้อในระบบอื่นของร่างกายและการตายพบได้น้อยมาก

กี่วันหาย?

มีระยะเวลาดำเนินโรค 1-7 วัน

ระยะฟักตัว

ปกติ  12-24  ชั่วโมง หรือ อยู่ในช่วง  4-30  ชั่วโมง

การติดต่อ

โดยการรับประทานอาหารที่ถูกเก็บไว้ ณ  อุณหภูมิห้องหลังจากปรุงแล้ว  ซึ่งทำให้เชื้อโรคมีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้น  การระบาดที่มีอาการอาเจียน ร่วมด้วย
ส่วนมากพบเกี่ยวกับข้าว (เช่น ข้าวผัดในร้านแบบบริการตนเอง) ผักและอาหาร เนื้อที่เก็บรักษาไม่ถูกต้องหลังจากปรุงแล้วก็เป็นสาเหตุได้

การรักษา

รักษาตามอาการ  ทดแทนด้วยน้ำและเกลือแร่  ด้วยสารละลายเกลือแร่และน้ำตาล ทางปากสามารถใช้ได้กับผู้ป่วยเกือบทุกราย
การให้สารน้ำทางเส้นเลือดคงจำเป็นในผู้ป่วยที่มีการช็อค  ในรายที่มีลำไส้เน่าต้องให้ยาปฏิชีวนะ  นาน 14 วัน และพิจารณาผ่าตัดเมื่อมีข้อบ่งชี้

การป้องกัน

โรคอาหารเป็นพิษทุกสาเหตุ มาตรการป้องกันโดยใช้กฏหลัก  10 ประการ ในการเตรียมอาหารที่ปลอดภัย ดังนี้

1. เลือกอาหารที่ผ่านการเตรียมเป็นอย่างดี
2. ปรุงอาหารที่สุก
3. ควรกินอาหารที่สุกใหม่ๆ
4. ระมัดระวังอาหารที่ปรุงสุกแล้วอย่าให้มีการปนเปื้อน
5. อาหารที่ค้างมื้อต้องทำให้สุกใหม่ก่อนรับประทาน
6. แยกอาหารดิบและอาหารสุก ให้ระมัดระวังการปนเปื้อน
7. ล้างมือก่อนจับต้องอาหารเข้าสู่ปาก
8. ให้พิถีพิถันเรื่องความสะอาดของห้องครัว
9. เก็บอาหารให้ปลอดภัยจากแมลง  หนู  หรือสัตว์ อื่นๆ
10. ใช้น้ำสะอาด